Диабеттік нейропатия диагностика алгоритімі
Жоспары
Диабеттік нейропатия
Кіріспе
Классификация
Клиникалық зерттеу
Лабораториялық зерттеу
Аспаптық зерттеу
Бақылау сұрақтары
Әдебиеттері
Диабеттік нейропатия невр жүйесі өткізгіштігі бұзылуы, соматикалық және вегетативті нерв жүйесі өзгерістері негізгі шағымдары ауыру сезімі, парестезия және сезімталдық бұзылысы. Шағымдарында аурудың интенсивтілігі, уақыты, қосылатын симптомдар, ауырлататын және жеңілдететін факторлар анықталуы тиіс.
Науқастың симптомдары мен шағымдары нейропатия сатысына тәуелді
1 Субклиникалық сатысында Науқас шағымдары болмайды, бірақ нерв тіні біріншілік өзгерістері (сезімталдығы төмендеуі, температура, ауыру сезімі, вибрация ) болады. Бұл стадияны анықтау қиынға соғады.
2 Клиникалық сатысы бірнеше түрлері болады:
Жедел ауыру сезімі – әр түрлі ауырлықта тұрақты ауыру сезімі аяқтың ұйып қалуы, сезімталдыұ бұзылуы
Созылмалы ауырусезімі шаншу сезімі, ұйып қалу, күйдіру, түнде ауыру сезімі күшеюі.
Ауыру сезімінсіз науқас тек ұйып қалуын сезеді, сезімталдық төмендеуі анықталады.
Амиотрофикалық формасында аяқтың ұйып қалуымен бірге бұлшық ет әлсіздігі, жүргенде ауырлық сезімі анықталады.
3 сатысында Науқас аяқ терісінде жаралардың пайда болуы
Клиникалық зерттеу
Перифериялық сенсоматорлы нейропатияны клиникалық зерттеуде 2 бөліктен тұрады:
Симптоматиканы бағалау
Сандық тестттер арқылы невролгиялық бұзылыстардың көрінісін сатысын бағалау
Аяқтың сыртқы көрінісі : дистальді атрофия, саусақтарының деформациясы, трофикалық бұзылысы, терісі мрамор тәріздес.
Беткей зерттеу : ауыру сезімі, тактильділігі, температурасы.
Терең сезімдері: бұлшық ет- буындық, вибрационды, қысым сезімі.
Рефлекстерді зертттеу : ахилл рефлексі, тізе рефлексі Қосымша : қалыпты жүрісін, Ромберг статикалық координациясы.
Сандық баға беру нейропатиялық симптоматикалық шот немесе жалпы симптоматикалық шот арқылы анықталады. Ол үшін келесі сұрақтарға науқас бал бойынша жауап береді: Парестезия, күйдіру сезімі, ұйып қалу, ауыру сезімі, тырысу, гиперстезия Симптом болмайтын болса 0 бал болса 1 бал түнде күшейсе 2 бал беріледі.
НСС шкала
Клиникалық неврологиялық зерттеу
Аяқтың сыртқы көрінісін рефлекстерін, сезімталдығын бағалау жатады. Ерте жастағы балаларда сезімталдық бағалау анық емес нәтежие беретіндіктен инструменталды лабораториялық зерттеу диагностикада негізгі рөл атқарады.
Тактильділік сезіміне баға беру
Талшықтық мақта және монофиламент арқылы жүргізіледі Алдымен мақта арқылы науқастың қолына жасап көрсетіледі.
Талшықты мақтаны аяқтың ішкі бетінен бас бармақ ұшынан тізеге дейін жүргізеді.Науқас мақтанынің тигенін көрмеуі тиіс. Науқас барлық жерінен сезінсе қалыпты. Монофиламент арқылы тактильділік сезімін анықтауда филаментпен 3 орынға тигізеді.
Ауыру сезімінің табалдырығын бағалау
Өткір емес ине көмегімен несеме арнайы құралдар арқылы шаншу сезімін шақыру мысалы неврологиялық қалам т.б.,
Алдымен инемен қолға тигізеді.
Содан соң аяқ ішкі бетінен басбармақтан тізеге дейін инемен түртеді.
Науқас көрмеуә тиіс.
Науқастың қай жерден бастап сезінгені сұралады.
Вибрациялық сезімталдық табалдырығына баға беру
Градуирленген неврологиялық камертон 128 Гц арқылы немесе биотезиометр аспабымен анықталады.
Рефлекстерді бағалау
ТІзе рефлексі Lig patellae балғашықпен ұру арқылы анықталады Нәтежиесінде m quadricipitis жиырылып, тізе бүгілуі болады. Тізе рефлексі отрыған немесе жатқан қалыпта жасалады. Зерттеу барысында бұлшық ет бос болу керек. Зерттеуші бір қолымен байламнан балғашықпен ұрса екінші қолмен сан үстіне қойып төрт басты бұлшық етінің жиырылу интенсивтілігін анықтайды. Ахилл рефлексі Ахилл тарамыстан балғашықпен ұру арқылы анықталады. Нәтежиесінде m tricipitis surae жиырылады.
Электрофизиологиялық зерттеу әдісі электронейромиография
. Электронейромиография маңыздылығы жүйке бұлшық еттік өткізгіштік өзгерісін клиникалық көрініс алдында анықтауға мүмкіндік береді. Аксолнальды демиелиндеуші өткізгітік бұзылысының сипатын анықтайды. Алымен балтыр бұлшық еттері зақымданады.
Бақылау сұрақтары
Әдебиетттері
10. Бахарев И.В., Редькин Ю.А. Синдром диабетической стопы: диагностика, лечение, профилактика. // Сахарный диабет. – 2003. – № 1.
11. Токмакова А.Ю., Страхова Г.Ю., Галстян Г.Р. Современная концепция ведения больных с хроническими ранами и сахарным диабетом. // Сахарный диабет. – 2005. – № 1.
.
13. Комелягина Е.Ю., Анциферов М.Б. Факторы риска и профилактика синдрома диабетической стопы. // РМЖ. – 2003. – Том 11. – № 27. – С. 1503 – 07.
14. Дедов И.И., Шестакова М.В. Сахарный диабет. – М. – 2003.